Üniversitelerde LGBTİ+’lara Yönelik Ayrımcılık ve Hak İhlalleri (2022) Raporu
RAPORU OKUMAK İÇİN TIKLA / CLICK HERE TO READTÜRKÇE / ENGLISH
ÜniKuir Derneği Eşit Haklara Erişim Programı ile Siyasal Katılım ve Savunuculuk Programı tarafından hazırlanan Üniversitelerde LGBTİ+’lara Yönelik Ayrımcılık ve Hak İhlalleri Raporunun (2022) verileri odak grup görüşmelerinden dijital medyada kamuoyuyla paylaşılan vakaların analizine, üniversitedeki ayrımcılığın bildirildiği ÜniKuir forma ve öğrenciler başta olmak üzere üniversite bileşenlerine yönelik verilen hukuki ve akademik desteklere dayanıyor.
2022 yılında üniversitelerde gerçekleşen LGBTİ+’lara yönelik hak ihlallerinin ve ayrımcılıkların, hak temelli bir bakışla izlenmesi amacından ortaya çıkan rapor, LGBTİ+’ların üniversitelerle neler yaşadığına dair geniş bir perspektif sunuyor.
Üniversitede maruz kaldıkları hak ihlalleri ve ayrımcılığı bildiren LGBTİ+’ların ortaya koyduğu başlıklardan öne çıkanlar arasında, yönetimlerin LGBTİ+’ların etkinliklerine yönelik düşmanca tutumu ile kampüs ve çevresindeki güvensiz ortam yer alıyor.
“Kampüste karşıt gruplar, ülkücüler sorun yarattığından, kampüs dışında etkinlik yapıyoruz. Onlar ise etkinlik yapmakta zorlanmıyor. Kampüs dışında da yüzde yüz güvendeyiz diyemeyiz.” - E., Akdeniz Üniversitesi Öğrencisi
LGBTİ+ özneleri tanımamak, LGBTİ+’ların akademik faaliyetlerini engellemek, LGBTİ+’ların var oluşunu ifşa edilecek bilgiymiş gibi duyurmak ya da taciz, mobbing ve şiddet tehditi öğrencilerin maruz kaldığı ayrımcılık ve hak ihlallerinden bazıları.
“Hocalar atanmış ismini kullanmaya devam ettikleri için derse katılmaktan vazgeçen, kendini geri çeken, ödevlerini tartışamayan öğrenciler var.” - Bebil, Hacettepe Üniversitesi Öğrencisi
Raporun ana bulgularını özetlemek gerekirse:
- Üniversitenin her kademesinden kişiler LGBTİ+’lara yönelik nefret söyleminde ve ayrımcı söylemlerde bulunuyor.
- LGBTİ+’lar yerleşke girişlerinden başlayarak, dersliklerde, yurtlarda, kütüphanelerde, üniversitenin sağlık merkezlerinde, sosyalleşme alanlarında ve akademik çalışmalarında ayrımcılığa ve hak ihlallerine maruz bırakılıyor.
- LGBTİ+ ve toplumsal cinsiyet konulu tez ve ödev çalışmaları sırasında akademisyenler ya da üniversite yönetimi tarafından engellemelerle veya caydırmalarla karşılaşıyorlar.
- Akademisyenler ve öğrenciler derslerde LGBTİ+fobik ve ayrımcı söylemlerde bulunuyor; ayrımcı söylemde bulunan öğrenciler akademisyenler tarafından ifade özgürlüğü denilerek destekleniyor.
- "Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelimin İfşalanmasına" dair ihlaller yurtlarda ve derslerde gerçekleşiyor.
- LGBTİ+ öğrencilerin düzenledikleri etkinliklerde üniversite yönetimi tarafından engellemeler, iptaller yaşanıyor; resmi topluluk kurmaya yönelik yazılı dilekçeyle yapılan talepler reddediliyor ve resmi topluluklar kapatılma tehlikesi ile karşılaşıyorlar.
- 2022 yılında üniversite yönetimlerinin değişen uygulamalara erişilmiştir: film gösterimleri engelleniyor, sansüre uğruyor, etkinlik öncesinde detaylı özetin istenmesiyle izin sürecinde caydırmalar gerçekleşiyor.
- Üniversitenin her kademesinden mensubun LGBTİ+’lara yönelik taciz, mobbing, şiddet eylemi ya da tehdidine maruz bırakmaktayken; bu konuda cezasızlık dikkat çekiyor. Bu tür şiddet ve tacizler karşısında hayatta kalanların şikayetlerini iletebileceği birim bulunmaması, yaşanan ihlali kanıtlayamayacağını ya da suçlanacağını düşünmek; sonuç alamayacağını/destek bulamayacağını düşünmek hak sahiplerini şikayette bulunmaktan alıkoyuyor. Üniversite yönetiminin ya da akademisyenlerin sebep olduğu ayrımcılık ve hak ihlallerinde ise not/mezuniyet durumumun etkilenmesinden çekindiği için şikayette/bildirimde bulunulmaması da öne çıkıyor.
- Forma bildirimde bulunan 49 kişinin 36’sı yaşadıkları olaylara dair bir bildirimde bulunmamışken bildirimde bulunan 13 kişinin 8’inin şikayetlerinde süreç aleyhlerinde sonuçlanmış, 5’inin ise lehine sonuçlanmıştır. Yanıt veren kişilerden hiçbiri bildirim yaptığı konuda olumlu sonuç aldığını belirtmemiştir.
- Şikayet konusu ne olursa olsun üniversitelerdeki LGBTİ+’ların şikayet etmesine engel olan en büyük sebep, şikayetlerine dair sonuç alamayacaklarını ve bu süreçte destek bulamayacaklarını düşünmeleridir.
Gerçekleşen bir hak ihlalinin çoğu zaman başka bir hak ihlalini ya da ayrımcılığı yaratıyor. Üniversitelerde öğrencilerin etkinliklerinin yoğunlaştığı aylar ile Mayıs-Haziran aylarında artan toplantı ve gösteri yürüyüşüne dair başvuruları, disiplin soruşturmaları takip ediyor. Temmuz ayından itibaren ise Burs ve Öğrenim Kredisi kesintisine dair başvurular yoğunlukta olmuş, son olarak kasım ayı ile birlikte kampüslerde gerçekleşen Onur Yürüyüşlerine katılan öğrencilere yönelik açılan davalar öne çıkıyor. Böylece hak ihlallerinin sistematikleştiği, farklı etkiler bırakacak ve sonuçlar doğuracak biçimde çeşitlendirildiği ve şiddet halini aldığı görülmektedir.
Belgeyi İndir
