Türkiye Büyük Millet Meclisi 27. Dönem 6. Yasama Yılının LGBTİ+ Hakları Bağlamında İzlenmesi Raporu

Türkiye’de otuz yılı aşkın süredir hak savunuculuğu yapan LGBTİ+ hareketi siyasal katılım alanında çok çeşitli ve istikrar kazanmış olan çalışmalar yapmaktadır. Yapılan siyasal katılım çalışmalarının bir kısmı Türkiye Büyük Millet Meclisinin ve milletvekillerinin LGBTİ+ haklarını içeren politikalar üretmesini amaçlamaktadır. Meclisin en önemli işlevi, yasama organı olarak yasal düzenleme gerektiren politikaların hazırlanmasını ve uygulamaya sunulmasını sağlamaktır. Ancak, tek işlevi de bu değildir. Meclis, aynı zamanda toplumdaki sorunların tartışıldığı, müzakere edildiği, ortak aklın bulunmaya çalışıldığı, bunların hiçbiri yapılamıyorsa bile var olan sorunların ve öznelerin taleplerinin, toplum ve devlet nezdinde görünür kılındığı yerdir. Özellikle muhalefet milletvekillerinin anayasal düzeyde belirlenen denetim faaliyetleri (meclis araştırma önergeleri, yazılı soru önergeleri vb.) bu konudaki en önemli araç olarak görülmektedir.

LGBTİ+’ların da oylarıyla seçilen, 85 milyonun olduğu gibi LGBTİ+’ların da vekili olarak yasamada görev alan milletvekillerinden, kapsayıcı ve LGBTİ+ hakları temelli parlamento faaliyeti talep etmenin en doğal haklarımızdan biri olduğuna şüphe yoktur. Bu bağlamda; LGBTİ+’lara yönelik ayrımcılığı ve şiddeti önleyecek yasa çıkaran, LGBTİ+’ların insan haklarına erişimini güçlendiren, nefret saikiyle işlenen suçlara ve cezasızlığa karşı etkin politikalar öngören, LGBTİ+’ların sesini mecliste taşıyan, LGBTİ+’lara yönelik hak ihlallerinin takibini yapan, mecliste LGBTİ+ haklarını çiğneyenlere karşı duran, topluma LGBTİ+’ları gerçeklerle, doğru ve hak temelli bir dille anlatmaktan vazgeçmeyen, LGBTİ+’ları kesişimsel kimlikleriyle de ele alan, LGBTİ+’ları karar alma ve politika üretme mekanizmalarına katan, LGBTİ+ örgütleriyle işbirliği geliştiren bir parlamento pratiğini talep etmenin tam da zamanı olduğu kanısındayız. Tüm bunların ötesinde, LGBTİ+’ların vekili aracılığıyla değil doğrudan açık kimliğiyle yer aldığı bir parlamento talebinde ısrarcıyız ve buna çok yaklaştığımızı biliyoruz.

ÜniKuir Derneği olarak, LGBTİ+ hareketinin siyasal katılım alanında yürüttüğü diğer çalışmalardan da ilham alarak; Türkiye Büyük Millet Meclisinde süregelen yasama ve denetim faaliyetlerinin LGBTİ+’ların hak taleplerine ve sorunlarına ne kadar yer verdiğini, ayrımcılığa ilişkin kesişimsel meselelerde LGBTİ+’la- rın görünür olup olmadığını, mecliste LGBTİ+ düşmanı faaliyetlerde bulunan milletvekillerinin argümanlarını ve politikalarını ortaya koymak, milletvekillerinin çalışmalarındaki LGBTİ+ kapsayıcılığının durumunu belgelemek ve elde edilen verileri savunuculuk aracı olarak kullanmak amacıyla meclisin 27. Dönem 6. Yasama Yılında (Ekim 2022-Nisan 2023) izleme çalışmasına başlanmıştır. Başlatılan izleme çalışması her yasama yılı için bir rapor haline getirilecek ve sonraki yasama yıllarında da sürdürülecektir. Şimdilik, yalnızca meclisteki yasama ve denetim faaliyetlerini inceleyerek LGBTİ+’ları ve LGBTİ+ hakları- na ilişkin faaliyetleri görünür kıldığımız bir çalışma içerisindeyiz. Umuyoruz ki ileride, parlamentonun LGBTİ+ kapsayıcılığını yalnızca faaliyetleri üzerinden değil; meclisin ilkeleri, normları, iç tüzüğü, teşkilat yapısı ve personeli, stratejik politikaları ve eylem planları, temsilde eşitlik ilkesi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin anaakımlaştırılması, toplumsal cinsiyete duyarlı meclis kültürü ve benzeri konular üzerinden de tartışacağız ve kapsayıcı bir meclis talebimizi güçlendireceğiz.

ÜniKuir, izleme çalışmasıyla eş zamanlı olarak başladığı meclis ziyaretlerinde çalışmanın bulgularını paylaşmakta ve milletvekillerine taleplerini dile getirmektedir. Ayrıca derneğin dört programının yaptığı çalışmalar ve ürettiği bilgiler ışığında, milletvekillerinin yasama ve denetim faaliyetlerine katkı sunmaya her zaman açıktır. Raporun, LGBTİ+’ların karar alma ve politika üretme mekanizmalarına katılım hakkını geliştirmesine katkı sunmasını diliyoruz. Bu vesileyle, raporun oluşmasında büyük emeği olan Siyasal Katılım ve Savunuculuk programı gönüllülerimiz Buğra, Emirhan ile Gökçe’ye ve rapora olan katkıları nedeniyle Revşen’e ve ekip arkadaşımız Ege’ye sonsuz teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Belgeyi İndir